[ Pobierz całość w formacie PDF ]
La juna homo kun la frizitaj haroj diris plue:
Se vi hezitas plenumi la postulon de �i tiu sinjorino pro
konsidereco rilate min, mi petas, faru al vi nenian embarason.
245
MARTA
eLIBRO
Vi scias ja, ke anka� sen tio mi laboros �e vi jam ne pli ol kel-
ke da semajnoj, �ar mi havas la certecon, ke en tiu tempo mi
ricevos oficon en la oficejo de la arhitekturisto de la urbo
Varsovio & Li parolis tion kun iom da ironio kaj kun ple-
na nezorgeco. Oni povis vidi en li homon, por kiu la magaze-
no de la juvelisto estis nur stacio sur la vojo al lokoj pli altaj
kaj pli profitaj.
Jes, jes, diris la juvelisto, mi scias, ke vi balda� min
forlasos & sed mi tamen ja ne povas.
Kiom vi pagas al �i tiu sinjoro? interrompis lin Mar-
ta.
La juvelisto diris la sumon, kiun li �iutage pagas al la frizita
junulo.
Mi akceptos la duonon de tiu pago diris la virino. Nun
la juvelisto jam per amba� manplataj ekfrotis siajn harojn.
Aj! aj! li ekkriis, irante de unu tablo al la dua, mal-
facilan problemon vi enbatis en mian kapon. Pasante li ekri-
gardis la modlelon de braceleto, desegnitan de Marta.
Bela! mi ne povas nei! tre bela!
Aj! aj! li ripetis, kaj liaj spritaj okuloj maltrankvile va-
gis �irka�en. Videble li batalis kun si mem, a� eble batalis en
li la deziro havi bonan kaj tre malkaran laborantinon kaj la
timo enkonduki en la laborejon ian �is nun ne ekzistintan
nova�on.
Li stari�is en la mezo de la magazeno kaj, rigardante siajn
helpantojn, diris per demanda tono:
Ha? kio?
Ver�ajne �i tiujn lakonajn demandojn li faris al si mem, sed
kvaza� kun videbla respondo li renkonti�is okulo kontra�
okulo kun la kvar viza�oj de la laborantoj, sidantaj �e la tablo.
246
MARTA
eLIBRO
Sur tiuj viza�oj oni povis vidi iom da miro, sed multe pli da
moko. Kaj la junulo kun la frizitaj haroj ekridis preska� la�-
te, kaj, kvaza� intencante doni plenan liberecon al sia ridado,
li salte fori�is en la apudan �ambron.
Kial tiuj homoj ridetis kaj mokis? Estus malfacile respon-
di pri tio, a� pli vere oni povus multe paroli pri tio. Sed la ju-
velisto en tiu ridado videble trovis konfirmon de siaj timoj kaj
malinklinoj. Per amba� manoj li faris esprimplenan geston
kaj, rigardante Martan, li ekkriis:
Sed, kara sinjorino! vi, kara sinjorino, estas virino! �i
tiu ekkrio estis tute bonkora. En �i sonis e� beda�ro de indus-
triisto, kiu pro motivoj, kiuj lin tute ne tu�as, perdas bonan
negocon.
Marta ekridetis.
Mi estas virino, �i diris, jes, tio estas vero. Kio do
sekvas el tio? Mi scias desegni modelojn.
Nu jes, jes! ekkriis la juvelisto, frotante siajn harojn kaj
sidi�ante inter siaj helpantoj, sed vidu, sinjorino, tio estus
afero nova, tute nova & mi konfesas, mi ne tre amas �iujn
nova�ojn! & Kiel vi vidas, �e mi �i tie laboras junaj homoj &
la mondo estas kalumniema & Vi komprenas?..
Mi komprenas, interrompis Marta, kaj mi dankas
vin por la klarigoj, kiuj ne estas nova�o por mi. �u vi a�etas
mian ringon?
Mi a�etas, kara sinjorjno, mi a�etas &
Li rapide levigis de la se�o, kuris al alia tablo, el�ovis tirkes-
ton kaj staris super �i enpense dum momento.
Jen estas la mono, li diris, donante al la virino du mon-
paperetojn.
247
MARTA
eLIBRO
Marta klinis salute la kapon kaj direktis sin al la pordo.
Estante jam �e la sojlo, �i returnis sin al la juvelisto.
Vi diris al mi, ke mia ringo valoras tri kaj duonon da
spesmiloj, sed vi donis al mi kvar. Mi sekve ricevis duonon da
spesmilo tro multe.
Sed, kara sinjorino, elbalbutis la juvelisto, mi opi-
niis & mi pensis & mi volis & vi, kara sinjorino, desegnis por
mi modelon.
Mi komprenas, interrompis Marta, kaj mi dankas
vin!
Kioman fojon, depost la tempo, kiam �i komencis trenadi
sian mizeron kaj ur�ajn bezonojn de unuj homaj pordoj al
aliaj, �i anstata� dezirata laboro ricevis almozon!
Forlasinte la magazenon de la juvelisto, Marta ne ploris, ne
plirapidigis kaj ne malplirapidigis siajn pa�ojn. Sen larmoj,
sen rideto kaj sen sopir�emo �i iris rekte al sia lo�ejo per pa-
�oj egalaj kaj sammezuraj. Anta� unu horo �i pensis, ke, rice-
vinte monon por la vendita ringo, �i a�etos ankora� hodia�
lignon, por pli bone varmigi la �ambron por la nokto, kaj
man�materialojn, por pretigi fortigan man�a�on al la infano.
xi tamen ne plenumis tiujn siajn intencojn, �i ne iris en bu-
tikon de man�materialoj; oni povus diri, ke a� �i forgesis �ion
en la mondo, a� �i ne havis forton, por iri pluen, a� kura�on,
por iri al alia loko krom tiu alte trovi�anta, nuda kaj malvar-
ma nesta�o, kiu estis �ia lo�ejo. �is tiu tago �iufoje, kiam �i
estis revenanta hejmen, �i �iam rapide kuradis sur la �tupa-
ro, sed nun �i iris sur �i malrapide, kelkfoje �i pu�igis je kru-
ta �tupo, ne vidante �in en la komenci�anta krepusko, a� vid-
ante nenion anta� si. Muta kaj malvarma kiel tombo �i eni-
ris en la �ambron, �etis nur preterflugantan rigardon sur la
248
MARTA
eLIBRO
knabineton, kiu kunpremi�inte sidis anta� la kameno, ne ek-
parolis al �i, deprenis de la kapo la tukon kaj aliris al la lita�o,
ku�anta sur la planko. xiaj okuloj vitrece rigardis en la spacon.
Socia elpelindulino! �i murmuretis, �eti�is sur la plankon kaj
ku�i�is senmova, kun viza�o ka�ita en la kuseno, kun manoj
interplektitaj super la kapo. Janjo aliris, a� pli vere alrampis
al la loko, sur kiu ku�is �ia silentanta patrino, sidigis �e la pie-
da parta de la lita�o, per la maldikaj malvarmotremantaj bra-
koj �irka�is �iajn levitajn genuojn kaj apogis sur ili la videble
tre pezan kapeton.
Profunda silento regis en la �ambro; nur ekster la fenestro,
malalte, sur vasta spaco bruis la granda urbo, sendante obtu-
zajn, ondantajn e�ojn de sia bruo al tiu loko, kie, �ajne for-
lasitaj de Dio kaj de la homoj, rigidi�is en mizero kaj mal-
rapide agoniis virino kaj infano.
Marta ku�is sur la malmola lita�o, en �tona senmoveco, sen
ia penso en la kapo, sen ia alia sento krom morta laci�o. La-
boro �ustmaniere entreprenata kaj juste rekompensata estas
la plej efika, eble la sola efika higiena rimedo kontra� mal-
sanoj de la korpo kaj spirito. Sed nenio tiel rapide kaj �isfun-
de ruinigas la fortojn fizikajn kaj moralajn, kiel �eti�ado sur
diversajn vojojn de laboro, febra ser�ado kaj netrovado.
Marta nun vidis anta� si jam nenian vojon. Estas vero, ke
ekzistis unu, �iam malfermita por �i, sed �i tiu vojo kondukus
�in tien, al tiu lo�ejo �e la strata Krolewska, kaj devigus �in
diri al tiu virino kun la velkinta frunto kaj disliberigitaj haroj:
mi revenas! vi diris la veron! mi ne estas homo, mi estas ob-
jekto! Sed en la brusto de la juna virino ekzistis instinktoj,
sentoj, rememoroj, kiuj forturnis �in de tiu vojo, kiuj faris �in
nepensebla por �i. Tial �i efektive ne pensis pri �i, tiel same
249
MARTA
eLIBRO
kiel �i en �i tiu momento pensis pri nenio. Subite �i eka�dis
kvaza� en dormo ronkan, nehaltigeblan tusadon. �i tiuj so-
noj tremige �in ekskuis kaj rapidege eligis �in el la �tona sen-
moveco. Rapide �i levi�is sur la lita�o kaj sidi�is rekti�inte.
�u tio estis vi, kiu tusis, Janjo?
Mi, panjo!
La vo�o de la patrino estis tremanta kaj obtuza, la vo�o de
la infano estis malla�ta kaj ronka.
Rapide �i prenis la infanon sur la brakojn kaj sidigis �in sur
siaj genuoj. Per la manplato �i ektu�is la frunton, kiu estis
varmega, �i almetis la manon al la brusto, en kiu la infana
koreto batadis per forto spasma kaj dis�iranta.
Ho, mia Dio! ek�emegis la virino, nur ne tion! �ion,
kion vi volas, nur ne tion!
En la krepuska mallumo �i ne povis klare vidi la viza�on de
la filineto. xi eklumigis la malgrandan lampon kaj, portante
la kvarjaran knabineton en la brakoj kiel su�infanon, elmetis
�ian kapon al la lumo. Sur la vangoj de la infano trovigis ru�aj
makuloj de varmego, la lar�aj pupiloj rigardis kun profunda,
kvankam muta plendo. xi ektu�is denove kaj senforte klinis
la pezan kapeton sur la brakon de la patrino.
En la mezo de la nokto per la �tuparo de la alta domo ku-
ris malsupren virino kun nigra tuko sur la kapo. Preska� ab-
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
